"CZY TUR POWRÓCI DO POLSKICH LASÓW"

pod redakcją

Alexandra M. Dzieduszyckiego

Ryszarda Słomskiego

Mirosława S. Ryby

Książka wydana ze środków finansowych Samorządu Miejskiego w Turku

Wydawca

Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Włodzimierza Pietrzaka w Turku

Rok 2008

ISBN 978-83-925571-4-2

Str. 1-135

Oddając czytelnikom tę pracę, Polska Fundacja Odtworzenia Tura miała za cel przede wszystkim popularyzację tematu. Dziś w Polsce obserwujemy zjawisko podobne do tego z przełomu średniowiecza i nowożytności na zachodzie Europy: pomylenie tura z żubrem. Po blisko czterystu latach od wyginięcia tura na naszej ziemi wciąż jest żywa pamięć o nim, ale zatarciu ulegają szczegóły – rozpoczyna się mitologizacja. Zadaniem publikacji jest uświadomienie wagi wszelkich dociekań badawczych, a zarazem naszkicowanie sposobu przeprowadzania takich dociekań. W tym sensie nie jest to praca stricte naukowa, gdyż nie jest zadaniem tej pracy dowiedzenie określonych tez, lecz przedstawienie ich już po przeprowadzeniu analiz naukowych, jedynie z ogólnym nakreśleniem drogi rozumowania i zastosowanych metod. Z drugiej strony prezentuje się pewien bogaty warsztat w postaci odniesień źródłowych dla tych, którzy sami zechcą rozpocząć kontynuację tego tematu. Niniejsza lektura jest w założeniu przeznaczona dla każdego, ale szczególnie dla młodzieży, zwłaszcza o rozległych zainteresowaniach przyrodniczych, a przede wszystkim zoologicznych i ekologicznych. Pragnieniem autorów jest też pozyskanie sympatii społecznej dla próby odtworzenia tego najbardziej polskiego ze wszystkich dzikich czworonogów.

Badania nad odtworzeniem tura, zapoczątkowane przez Polską Fundację Odtworzenia Tura, w krótkim okresie, trwającym zaledwie jeden rok, zaowocowały już wieloma wynikami. Jednym z głównych osiągnięć jest pobudzenie szerokiej dyskusji o turze i w tym sensie tur już ożył. Zwrócona została uwaga na konieczność ochrony zwierząt wolnożyjących i ogromne trudności z poznawaniem gatunków wymarłych. Z badań DNA dowiemy się o najbliższych krewnych tura.

 

SPIS TREŚCI

Część I. O turze

 

Alexander M. Dzieduszycki, Ryszard Słomski, Marlena Szalata, Mirosław S. Ryba

 

Wstęp

Opis gatunku

Tur w dawnych kulturach

Historia gatunku

Historia tura na ziemiach polskich

Tur a bydło domowe

Tur a środowisko i jego dieta

Kwestie etyczne odtwarzania tura

Korzyści i zagrożenia odtworzenia tura

Czy można przywrócić tura na ziemie polskie?

 

Część II. Zastosowanie metod biologii molekularnej w badaniach tura

Ryszard Słomski, Alexander M. Dzieduszycki, Daniel Lipiński, Marlena Szalata, Joanna Zeyland, Karolina Wielgus, Hieronim Frąckowiak, Zdzisław Smorąg, Jacek A. Modliński, Mirosław S. Ryba

 

DNA materiałem dziedzicznym

Początki badań nad starożytnym DNA

Przykłady badań molekularnych aDNA

Kwaga – pierwsze zwierzę w badaniach aDNA i odtwarzaniu wymarłego gatunku

Specjalistyczne laboratorium do badań aDNA

Najważniejsze etapy pracy z aDNA

Odtwarzanie tura poprzez poznanie struktury jego DNA

Przygotowanie biblioteki DNA tura

Kod genetyczny tura

Badania mitochondrialnego DNA (mtDNA)