Uroczyste zakończenie projektu ONKOKAN, Poznań, 26.02.2018

Program INNOMED/I/11/NCBR/2014, umowa z dnia 26.08.2014. Opracowanie technologii pozyskiwania kannabinoidów z konopi o niskiej zawartości THC jako środków wspomagających leczenie pacjentów onkologicznych. Akronim: ONKOKAN. Projekt współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu sektorowego INNOMED.

Partnerzy: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu – Katedra Biochemii i Biotechnologii (lider projektu); Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich; Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu; Instytut Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk; PozLAB sp. z o.o; Laboratorium Genetyki Molekularnej.
Całkowity koszt realizacji: 8 590 000 zł

Niewiele roślin uprawnych wzbudza tak wielkie zainteresowanie i kontrowersje jak konopie. Należą one do rodzaju Cannabis wywodzącego się z centralnej Azji, jednak obecnie kosmopolitycznego ze względu na powszechną uprawę. Konopie uprawiano od tysiącleci jako źródło włókien, olejów, żywności, preparatów leczniczych, a także substancji psychoaktywnych o znaczeniu religijnym. Najstarsze znane zapiski dotyczące Cannabis pochodzą ze spisanych około 450 roku p.n.e. Dziejów Herodota. Wiemy, że konopie były uprawiane przez starożytnych Greków oraz Rzymian, a także przez ludy Bliskiego Wschodu.

W ciągu ostatniego stulecia, zastosowania konopi oraz badania nad ich potencjałem medycznym zostały znacznie ograniczone ze względu na ich negatywnie postrzegane właściwości psychoaktywne. Przez długi czas, rośliny te były kojarzone głównie z najpowszechniej stosowaną na świecie nielegalną używką. Jesteśmy jednak świadkami wielkiego powrotu zainteresowania konopiami z powodu coraz liczniejszych doniesień o ich właściwościach leczniczych oraz zastosowaniach przemysłowych. Ponownie odkrywamy ich potencjał oparty na bogatej grupie związków fitochemicznych, włóknach oraz interesujących dla rolnictwa cechach, takich jak zadowalająca oporność na szkodniki, dobrze rozwinięty system korzeniowy chroniący glebę przed erozją oraz relatywnie niskie wymagania wodne. Konopie są niezwykle wszechstronnymi roślinami, które mogą dostarczyć znacznych ilości biomasy w krótkim czasie. Ich łodygi mogą być  stosowane jako źródło włókien dla budownictwa, przemysłu odzieżowego oraz papierniczego. Nasiona pozwalają wytwarzać oleje dla przemysłu spożywczego, z kolei kwiatostany oraz liście umożliwiają otrzymywanie substancji bioaktywnych.

Konopie produkują znaczne ilości metabolitów wtórnych obejmujących m.in. kannabinoidy, terpeny oraz związki fenolowe. Jak dotąd zidentyfikowano i opisano ponad 540 substancji produkowanych przez Cannabis. Co istotne, ich właściwości farmakologiczne wykraczają znacznie ponad działanie psychoaktywne, co umożliwia zastosowanie ekstraktów z konopi w celach leczniczych. Preparaty oparte na kannabinoidach znalazły zastosowanie w medycynie paliatywnej, m.in. w celu łagodzenia nudności i wymiotów wywoływanych chemioterapią czy w leczeniu objawowym stwardnienia rozsianego. Coraz więcej uwagi skupia się również na pozostałych metabolitach wtórnych konopi, które mogą wykazywać działanie synergistyczne względem kannabinoidów, prowadząc do wzmocnienia efektów wywoływanych przez ekstrakty z roślin z rodzaju Cannabis.

W badaniach wykonanych w ramach projektu opracowano technologię pozyskiwania kannabinoidów z konopi o niskiej zawartości THC jako środków wspomagających leczenie pacjentów onkologicznych. Wyniki badań prowadzonych w ostatnim czasie wykazały ponadto, że zastosowane naturalne kannabinoidy wykazują potencjał przeciwnowotworowy.